ଭାରତର ଏହି ରେଲୱେ ଟ୍ରାକ ଉପରେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଚାଲୁଅଛି ବ୍ରିଟିଶ ମାନଙ୍କ ଶାସନ।:-

ଭାରତରେ ପ୍ରତିଦିନ ହଜାର ହଜାର ଟ୍ରେନ୍ ଯାତ୍ରା କରୁଛି। ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଏଥିରେ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି। ଆପଣ ଅନେକ ରେଳ ଟ୍ରାକ୍ ବିଷୟରେ ଶୁଣିଥିବେ, ଯାହା ଅତି ଅସମ୍ଭବ ସ୍ଥାନରେ ନିର୍ମିତ। କିନ୍ତୁ ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏପରି ଏକ ରେଳ ଟ୍ରାକ୍ ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଯାଉଛୁ, ଯାହାକି ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅଧିକୃତ। ଏହି ଟ୍ରାକରେ ଟ୍ରେନ୍ ଚଲାଇବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ବ୍ରିଟେଶର ଏକ ଘରୋଇ କମ୍ପାନୀକୁ ବାର୍ଷିକ 1 କୋଟି 20 ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଦେଇଥାଏ।

ଏହି ରେଳ ଟ୍ରାକ୍ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଅମ୍ରାବତୀରେ ଅଛି। ଏହି ମାର୍ଗରେ ଚାଲୁଥିବା ଶକୁନ୍ତଳା ଏକ୍ସପ୍ରେସ ଯୋଗୁଁ ଏହାକୁ ‘ଶକୁନ୍ତଳା ରେଳ ରୁଟ’ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। 1903 ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ କମ୍ପାନୀ କ୍ଲିକ୍ ନିକ୍ସନ୍ ତରଫରୁ ଏହି ଟ୍ରାକ୍ ତିଆରି କରିବାର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। 1916 ରେ ରେଳ ଟ୍ରାକ୍ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି କମ୍ପାନୀ ଆଜି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରଦେଶର ରେଳ କମ୍ପାନୀ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା।

ଅମ୍ରାବତୀ ଅଞ୍ଚଳ ଏହାର କପା ପାଇଁ ସାରା ଦେଶରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା। ବ୍ରିଟିଶମାନେ ମୁମ୍ବାଇ ବନ୍ଦରକୁ କପା ପରିବହନ ପାଇଁ ଏହାକୁ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ। ସେହି ସମୟରେ କେବଳ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ବିସ୍ତାର କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ।

ଆଜି ବି ଏହି ଟ୍ରାକ୍ ବ୍ରିଟେନର ଏହି କମ୍ପାନୀ ଦ୍ୱାରା ଦଖଲ କରାଯାଇଛି। ଏହାର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାୟିତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ଏହା ଉପରେ ଅଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଟଙ୍କା ଦେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହି ଟ୍ରାକ୍ ବହୁତ ଖରାପ ଅବସ୍ଥାରେ ଅଛି। ରେଳ ସୂତ୍ରରୁ ପ୍ରକାଶ ଯେ ଗତ 60 ବର୍ଷ ଧରି ଏହାର ମରାମତି ମଧ୍ୟ ହୋଇନାହିଁ। ଏହା ଉପରେ ଚାଲୁଥିବା JDM ସିରିଜ୍ ଡିଜେଲ ଲୋକୋଲ ଇଞ୍ଜିନ୍ ର ସର୍ବାଧିକ ଗତି 20 କିଲୋମିଟରରେ ରଖାଯାଇଛି।

ଏହି ରେଳ ମାର୍ଗରେ ଥିବା ସଙ୍କେତଗୁଡ଼ିକ ବ୍ରିଟିଶ ଯୁଗରୁ ରହିଆସିଛି। ଏଠାରୁ ଚାଲୁଥିବା ଶକୁନ୍ତଳା ଏକ୍ସପ୍ରେସ ଟ୍ରେନରେ ପ୍ରତିଦିନ ଏକ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି।